منشاء اکثر مشکلات حقوقی و اغلب دعاوی حقوقی و ملکی و حتی برخی از دعاوی کیفری مطروحه در دادگستری، عدم تنظیم قرارداد و یا تنظیم قرارداد غیر جامع و اشتباه و غیر صحیح می باشد. بی گمان کسانی می توانند نسبت به تنظیم قرارداد به نحو احس اقدام نمایند که در ان موضوع دارای مهارت و تجربه باشند. بنابراین پیشنهاد می گردد برای پیشگیری و قبل از بروز مشکل حقوقی و قضائی و در صورت طرح دعوا در محاکم قضائی در راستای احقاق حق خویش و به جهت جلوگیری از ورود معضلات و خسارات جبران ناپذیر حتماً از وجود افراد متخصص در موضوع حقوقی خویش بهره مند گردید زیرا ایمان به وجود حق یک امر و اثبات آن امری دیگر است و متاسفانه وجود حق الزاماً رسیدن به حق را تضمین نمی نماید و عدالت در صورتی محقق می گردد که در مسیر صحیح به سمت آن طی طریق گردد.
تعریف قرارداد و عقد :
قرارداد یا عقد طبق ماده 183 قانون مدنی عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد به امری نمایند و مورد قبول آن ها قرار گیرد.
توافق دو یا چند نفر جزء اصلی تعریف قرارداد است، برای مثال در خرید ملک یا آپارتمان دو نفر توافق می کنند که یکی (فروشنده) ملک خود را به دیگری (خریدار) بدهد و دیگری در قبال آن پولی به فروشنده پرداخت کند.
تنظیم قرارداد حقوقی
همانطور که گفته شد تنظیم قرارداد های حقوقی به جهت اینکه اغلب آن ها دارای بار مالی زیادی برای افراد می باشند از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بهتر است که هموارده در تنظیم آن ها از عجله پرهیز گردد و در نهایت دقت و آرامش و توسط فرد متخصص تنظیم گردد. تنظیم قرارداد صحیح می تواند از ورود ضررهای هنگفت و جبران ناپذیر مالی به افراد جلوگیری نماید و بسیار دیده شده است که یک جمله و حتی یک کلمه در قرارداد می تواند نتیجه دعوا را منقلب سازد. لازم به ذکر است که با توجه به پیچیده و صغیل بودن بسیاری از واژه ها و متون حقوقی در کشور ما اغلب افراد بار معنایی این واژه ها را نمی دانند و به راحتی و بدون آگاهی از آثار این کلمات، در قرارداد استفاده می گردند و یا به دلیل عدم آگاهی مواردی که لازم است در قرارداد ذکر شود را در آن بیان نمی نمایند. به عنوان مثال در اکثر قراردادهای که مخصوصاً در دفاتر املاک تنظیم می گردد به کررات شروط فاسخ بدون درج مدت حق اعمال خیار شرط ذکر می گردد که منتج به بطلان شرط و عقد می گردد.
نحوه نوشتن قرارداد بین دو نفر (دو طرف)
قصد و رضایت درونی دو طرف بر انتقال مال یا انجام کار و تعهدی برای وقوع یک قرارداد کفایت میکند و مطابق با قانون مدنی عقد با قصد انشاء محقق می گردد و زمانی که دو طرف با اراده آزاد بر موضوعی توافق کنند، آثار قرارداد فیمابین جاری و طرفین ملزم به رعایت موارد مورد توافق می شوند و پس از آن در حق طرفین و افرادی که جانشین آنها می شوند (قایم مقام قانونی) نیز موثر است و نیاز به کتابت ندارد ولی این نکته فراموش نگردد که زمانی که اراده باطنی طرفین زمانی که با یک وسیله سهل الاثبات مانند قرارداد ظهور و بروز خارجی پیدا نماید احراز آن در عالم اثبات بسیار ساده و هموار می باشد.
توجه نمایید که در قرارداد همواره از واژه طرف استفاده نمائید زیرا قرارداد دارای دو طرف بیشتر نیست ولی ممکن است که نفرات زیادی در هر طرف قرارداد وجود داشته باشند. همچنین طرف قرارداد ممکن است یک یا چند نفر (شخص حقیقی) یا شرکت ها و موسسات دولتی و غیر دولتی (شخص حقوقی) باشند.
وکیل تنظیم قرارداد به چه شخصی گفته می شود ؟
وکیل تنظیم قرارداد و یا دادخواست و یا شکوائیه و یا لایحه دفاعیه وکیلی است که اولاً دارای پروانه وکالت دادگستری باشد و ثانیاً تخصص نامبرده در یکی از موارد فوق (قراردادنویسی، دادخواست نویسی، تنظیم شکوائیه و یا لوایح دفاعیه) باشد. البته قراردادها، دادخواست ها، شکوائیه ها و لوایح دفاعیه انواع مختلفی دارند و باید توجه نمود که وکیل مدنظر در زمینه تنظیم اوراق موردنظر شما دارای تخصص باشد. وکیل متخصص در موارد فوق الذکر دارای تجربه بالا در زمینه موردنظر و دعاوی مربوطه می باشد. به عنوان مثال وکیل متخصص تنظیم قراردادهای ملکی با تمام جزئیات، الزامات، شرایط، تعهدات، ضمانت های اجرا و تضامین و همچنین رویه قضائی در خصوص ارجاع امر به محکمه آگاه می باشد و می داند چه عبارات و اصطلاحاتی را در قرارداد استفاده نماید که موردنظر طرفین و مورد تائید محاکم باشد. وکیل تنظیم قرارداد یا دادخواست یا شکوائیه یا لوایح دفاعیه با تمامی قوانین روز و آخرین آئین نامه ها و بخش نامه ها، آراء وحدت رویه و نظرات دکترین حقوق در چهارچوب موضوع مورد تخصص خویش مسلط می باشد.
تنظیم قرارداد با اشخاص حقوقی
زمان تنظیم قرارداد با اشخاص حقوقی، باید با ملاحظه اساسنامه شرکت و آگهی آخرین تغییرات آن (مندرج در روزنامه رسمی) معلوم شود که آیا شرکت در محدوده موضوع فعالیت خود قصد انعقاد قرارداد دارد یا خیر. و نیز مشخص شود چه کسانی دارای نمایندگی و حق امضای اسناد و قرارداد برای شرکت می باشند.
تنظیم قرارداد با اشخاص حقیقی
در تنظیم قرارداد با اشخاص حقیقی توجه به مساله بلوغ، عقل و ممنوع المعامله نبودن فرد بسیار مهم است همچنین ممکن است شخصی به نمایندگی و وکالت از سوی دیگری قرارداد را تنظیم کند، در این صورت باید برگه نمایندگی و وکالتنامه او و اعتبار آن را بررسی کرد و حتماً شماره و مشخصات آن را در متن قرارداد ذکر کرد.
طبق ماده 190 قانون مدنی برای صحت عقد، چهار شرط اساسی لازم است: 1. قصد طرفین و رضای آنان 2. اهلیت طرفین 3. موضوع معین مورد معامله؛ 4. مشروعیت معامله. هر گاه قرارداد یکی از این چهار شرط را نداشت، ممکن است عقد وجود خارجی پیدا نکند و اساساً باطل باشد و ممکن است غیرنافذ باشد، عقد غیرنافذ در حالت عدم نفوذ، مثل باطل است، ولی با تنفیذ بعدی اصلاح پذیر است.
تنظیم قرارداد کاری
یکی از قراردادهایی که بین دو طرف انجام می شود و در جامعه امروزی بسیار کاربرد دارد قرارداد کاری است. قرارداد کاری در اصطلاح قراردادی است که با موضوع توافق در انجام فعالیت شغلی و راه اندازی و یا ارتقاء یا برآورده نمودن نیازهای یک کسب و کار بین دو طرف منعقد می گردد. البته توجه گردد که در اصطلاح حقوقی قرارداد کار به قراردادی کتبی یا شفاهی گفته می شود که به موجب آن کارگر در قبال حق السعی، کاری را برای مدت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام می دهد.
نحوه نوشتن قرارداد دستی و آموزش تنظیم قرارداد
منظور از قرارداد دستی قراردادی است که به صورت دست نویس خارج از قراردادهای چاپی از پیش تعیین شده نوشته می شود. جهت نوشتن قراردادهای دستی حتما توجه گردد که نکات مهم و لازم و اساسی، بسته به موضوع و شرایط قرارداد در آن قید گردد. قراردادهای دستی حتما باید به صورت خوانا تنظیم گردد و عنوان، طرفین، موضوع، شرایط و توافقات، تضامین و خسارات بطور واضح و روشن بیان گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص به مقاله اصول قرارداد نویسی/ تهیه و تنظیم قراردادها مراجعه نمائید.
درخواست تنظیم قرارداد از وکیل پایه یک دادگستری
هر شخصی که نیاز به تنظیم قرارداد داشته باشد می تواند تنظیم و یا نظارت بر تنظیم قرارداد را از وکیل پایه یک دادگستری درخواست نماید. وکیل مربوطه ابتدا موضوع و شرایط طرفین را بررسی نموده و طرفین را نسبت به آثار تعهدات قراردادی خویش آگاه ساخته و اراده نامبردگان را مطابق با ملزومات قانونی و حقوقی در قرارداد منعکس می نماید. برای تنظیم قراردادهای مهم بهتر است تنظیم کل قرارداد را به وکیل متخصص سپرده و از تنظیم قراردادهای فرم و از پیش آماده شده خودداری نمائید زیرا هر قرارداد بسته به موضوع و توافقات شرایط خاص خود را داشته و نمیتوان تمامی مفاد آن را به قرارداد دیگر تسری داد.
مشاوره تنظیم قرارداد
اخذ مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری و یا افراد متخصص یکی از راه هایی است که می توان برای تنظیم قرارداد یا دادخواست یا شکوائیه یا لوایح دفاعیه اقدام نمود. در این روش فرد متخصص موردنظر برای شما چیزی تنظیم نمی نماید و صرفاً در این موارد به شما ارائه مشاوره می نماید. به عنوان مثال شما جهت موضوع حقوقی خویش به وکیل مراجعه می نمائید و وکیل مزبور پس از بررسی ماوقع و اسناد و مدارک به شما اعلام می نماید که چه قراردادی و یا چه دادخواستی را با چه شرایطی باید تنظیم نمائید و باید از چه مستنداتی برای این کار استفاده نمائید.