اظهارنامه یک سند قانونی است که به منظور بیان مطالب، درخواست‌ها یا اعتراضات تنظیم گردیده و از طربق بستر الکترونیک تعبیه شده توسط قوه قضائیه برای شخص مخاطب ارسال می گردد. این سند می‌تواند با محتواهای مختلفی از جمله، مطالبه حق، درخواست اجرای تعهد، اخطار طرح دعاوی حقوقی یا کیفری، درخواست‌های اداری و مسائل مربوط به قراردادها مورد استفاده قرار گیرد.
اظهارنامه یک سند قانونی است که به منظور بیان مطالب، درخواست‌ها یا اعتراضات تنظیم گردیده و از طربق بستر الکترونیک تعبیه شده توسط قوه قضائیه برای شخص مخاطب ارسال می گردد. این سند می‌تواند با محتواهای مختلفی از جمله، مطالبه حق، درخواست اجرای تعهد، اخطار طرح دعاوی حقوقی یا کیفری، درخواست‌های اداری و مسائل مربوط به قراردادها مورد استفاده قرار گیرد.
کاربردهای ارسال اظهارنامه
استناد در دعاوی :
در دعاوی علی الخصوص دعاوی حقوقی، طرفین می‌توانند با تنظیم اظهارنامه، مواضع و اراده خود را به طرف مقابل اعلام کنند. مثلاً دعوای اعلان و تائید فسخ نیازمند ارسال اظهارنامه سابق مبنی بر اعلان اراده انحلال یکطرفه قرارداد می باشد.
اعتراضات :
اظهارنامه می‌تواند به عنوان وسیله‌ای برای بیان اعتراضات به تصمیمات یا اقدامات یک شخص یا مرجع رسمی مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال پیمانکار وظایف قراردادی خویش را به درستی انجام نمی دهد و شما مراتب اعتراض خویش را ضمن اظهارنامه به او اعلام می کنید.
اخطارها :
در برخی موارد، اظهارنامه به عنوان اخطار رسمی برای انجام یا عدم انجام یک عمل استفاده می‌شود. مثلاً در مورد تخلفات قراردادی شما به طرف مقابل اخطار می دهید که در صورت استمرار تخلف و یا عدم انجام تعهد قرادادی خویش نسبت به طرح و اقامه دعوا علیه وی اقدام می نمائید.
درخواست‌های اداری :
در امور اداری، افراد می‌توانند با تنظیم اظهارنامه، درخواست‌های خود را به مقامات اداری ارسال کنند.
حل و فصل اختلافات :
در مواردی که اختلافی بین طرفین وجود دارد، تنظیم اظهارنامه می‌تواند به عنوان اولین قدم برای حل و فصل مسئله یا رسیدگی به آن و دعوت به مذاکره و مصالحه محسوب شود.
نکات کاربردی بسیار مهم در تنظیم اظهارنامه:
✔️ اطمینان حاصل کنید که متن اظهارنامه واضح و بدون ابهام است.
✔️ در نوشتن اظهارنامه، ادب و احترام را رعایت کنید و از لحن تند یا توهین‌آمیز خودداری کنید.
✔️ در صورت نیاز، مشاوره با یک وکیل متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا اظهارنامه را به درستی تنظیم کنید و از بروز اشتباهات حقوقی جلوگیری کنید.
✔️ در متن اظهارنامه مواردی را ذکر نکنید که در آتی به عنوان اقرار محسوب و علیه شما قابل استناد باشد.
✔️ در متن اظهارنامه عباراتی را بیان ننمائید که در قانون جرم انگاری گردیده و متضمن تحقق بزه توسط شما باشد.
مراحل تنظیم و ارسال اظهارنامه
تنظیم اظهارنامه یک فرآیند مهم است که نیازمند دقت و توجه به جزئیات قانونی و محتوایی می‌باشد. در زیر مراحل تنظیم اظهار نامه را با هم مرور می کنیم:
1. انتخاب نوع و موضوع اظهارنامه:
مشخص کنید که نوع اظهارنامه شما چیست! آیا می خواهد اراده خویش را به طرف مقابل اعلام کنید و یا اعتراض و اخطاری را اعلام نمائید و یا یک درخواست اداری و یا درخواست مصالحه و سازش دارید. هر نوع اظهارنامه ممکن است قالب و محتوای خاص خود را داشته باشد.
2. درج مشخصات:
مشخصات طرفین شامل نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس و شماره تماس اظهارکننده و همچنین مخاطب باید در فرم الکترونیک اظهارنامه تکمیل گردد. در صورت دارا بودن سامانه ثنا توسط مخاطب با درج کد ملی و شماره تاریخ تولد، سایر مشخصات مخاطب استعلام و بارگزاری می گردد.
3. بیان محتوای اصلی:
در این بخش به صورت جامع و مانع و به دور از حواشی شرح دهید که چه چیزی را می‌خواهید بیان کنید و ادعاها، دلایل و مستندات خود را بیان کنید.
4. بیان درخواست:
اگر اظهارنامه متضمن درخواستی است، در این قسمت درخواست یا توقع خود را به وضوح بیان کنید. این درخواست می‌تواند شامل درخواست ایفای تعهدات، التزام به قرارداد، مطالبه وجه و یا هر درخواست دیگری باشد.
5. استناد به قوانین:
اگر امکانپذیر است و از قوانین اطلاع دارید، به قوانین و مقررات مربوطه که به موضوع شما مربوط می‌شوند، اشاره کنید. بهتر است در این خصوص حتما با وکلای دادگستری مشورت کنید.
6. بیان ضمانت اجرای عدم اجابت درخواست:
در پایان متن اظهارنامه آثار عدم ترتیب اثر و عدم اقدام عملی نسبت به مفاد اظهارنامه را برای طرف مقابل بیان نمائید.
7. ضمیمه نمودن مستندات پیوست:
اگر مستندات یا شواهدی دارید که به ادعا یا درخواست شما کمک می‌کند، آن‌ها را ذکر کنید و در صورت نیاز به صورت پیوست به اظهارنامه اضافه کنید.
8. نسخه‌برداری:
حتماً از اظهارنامه خود یک نسخه کپی نگه دارید و اگر اظهارنامه را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضائی ثبت می کنید حتماً یک نسخه ان را دریافت کنید.
9. روش ارسال:
ارسال اظهارنامه توسط اشخاص عادی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضائی و توسط وکلا علاوه بر این طریق از طریق کارتابل شخصی وکلا امکانپذیر است.
10. پیگیری:
پس از ارسال اظهارنامه، پیگیری‌های لازم را انجام دهید تا متوجه شوید که اظهارنامه ابلاغ گردیده و یا خیر و در صورت ابلاغ نحوه ابلاغ به چه صورت بوده است.
آیا حتماً باید به اظهارنامه پاسخ داد و عواقب پاسخ ندادن به اظهارنامه چیست؟
این امر بستگی به موضوع و محتوایات اظهارنامه دارد. در بسیاری از موارد اظهار نامه موید اعلام اراده طرف مقابل می باشد در این صورت پاسخ به اظهار نامه لزومی ندارد. اگر در اظهارنامه درخواستی مطرح گردیده باشد که ناصحیح و نابجا است و یا سوء برداشتی برای طرف مقابل ایجاد گردیده، می توانید موارد لازم را در جهت رفع سوء تفاهم ها بیان نمائید. اگر اظهارکننده اعتراضی به عملکر شما دارد می توانید عملکرد خود را اعلام و شفاف سازی لازم را انجام دهید و در صورت درخواست صلح و سازش، اگر تمایل به این امر دارید به اظهارنامه پاسخ دهید. البته استفاده از عبارات در پاسخ به اظهارنامه بسیار مهم است و مهارت ویژه ای را می طلبد. توصیه می گردد حتما قبل از پاسخ به اظهارنامه با وکیل دادگستری متخصص مشورت نمائید. با توجه به اینکه عدم پاسخ به اظهارنامه فاقد ضمانت اجرای قضائی است، اگر نمی توانید از خدمات و مشاوره وکیل یا فرد متخصص در پاسخ به اظهارنامه استفاده کنید، پیشنهاد می شود به اظهارنامه پاسخ ندهید.